میزان فروش جهانی محصولات پتروشیمی در سال ۲۰۲۰ در حدود ۳.۴۷۱ میلیارد یورو ارزش گذاری شده است. نکته قابل توجه این است که میزان فروش جهانی محصولات پتروشیمی در سال ۲۰۲۰ به میزان ۳/۴درصد کاهش یافت و از رقم ۳ هزار و ۶۲۸ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۹ به رقم ۳.۴۷۱ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۰ رسید.

نمودار ۱- میزان فروش جهانی محصولات پتروشیمی، میلیارد یورو

منبع: Cefic Chemdata International/ *بقیه اروپا شامل کشورهای بریتانیا، سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین می شود./ **آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی

میزان فروش جهانی محصولات پتروشیمی در نمودار ۱ نشان داده شده است. همانطور که در این نمودار نمشاهده می شود چین با اختلاف بسیار زیاد بالاترین میزان فروش محصولات پتروشیمی را در جهان داشته است. این در حالی است که ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا با سهم ۴/۱۴ درصد دومین مکان را از نظر میزان فروش محصولات پتروشیمی به خود اختصاص داده‌اند و ایالات متحده آمریکا نیز با سهم ۳/۱۲ درصدی در جایگاه سوم قرار گرفته است.

به طور کلی چشم انداز رقابت در بازار جهانی پتروشیمی به طور قابل توجهی در طول ۱۰ سال گذشته تحول یافته است. امروزه کشورهای نوظهور آسیا پا به پای ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا و ایالات متحده و ژاپن در بازار جهانی پتروشیمی حرکت کرده و جزو ۱۰ کشور برتر از نظر میزان فروش محصولات پتروشیمی قرار گرفته اند.

 کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) در مجموع ۲/۵۰ درصد از فروش محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی در سال ۲۰۲۰ را به خود اختصاص داده‌اند. کشورهای بریکس به همراه ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا در مجموع سه چهارم فروش جهانی محصولات پتروشیمی را در سال ۲۰۲۰ از آن خود کرده‌اند.

یک چهارم باقیمانده فروش جهانی محصولات پتروشیمی نیز مربوط به کشورهای نوظهور در آسیا مخصوصاً خاورمیانه بوده است. همانطور که پیشتر گفته شد چین با فروش  ۱.۵۴۷ میلیارد یورویی در سال ۲۰۲۰ بزرگترین تولید کننده محصولات پتروشیمی در جهان بوده است، این یعنی چین ۶/۴۴ درصد از بازار جهانی پتروشیمی را به خود اختصاص داده است.

 فروش محصولات پتروشیمی به تفکیک کشورها: ۱۰ کشور برتر

 چین همچنان بزرگترین و قدرتمندترین تولید کننده و فروشنده محصولات پتروشیمی در جهان است. این در حالی است که دو کشور از ۱۰ کشور برتر فروشنده محصولات پتروشیمی تولیدکنندگان آمریکایی هستند ( ایالت متحده آمریکا و برزیل)، این دو کشور روی هم ۷/۴۷۹ میلیارد یورو محصولات پتروشیمی فروخته اند یعنی ۸/۱۳ درصد از کل فروش محصولات پتروشیمی در دنیا.

درآمد حاصل از فروش محصولات پتروشیمی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ به میزان ۴/۶ درصد کاهش یافته است. توسعه صنعت پتروشیمی در برزیل نیز با کاهش قابل توجهی در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال ۲۰۱۹ مواجه بوده است، به طوری که درآمد حاصل از فروش محصولات پتروشیمی در این کشور به میزان ۱/۱۹ درصد کاهش یافته است.

 سه کشور از۱۰ کشور برتر فروشنده محصولات پتروشیمی تولید کنندگان اروپایی هستند  (۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، روسیه و بریتانیا)، که روی هم رفته فروش محصولات پتروشیمی شان در حدود ۵/۵۷۴ میلیارد یورو بوده است ( ۵/۱۶ درصد از کل فروش محصولات پتروشیمی جهان).

نمودار ۲-  میزان فروش محصولات پتروشیمی در ۱۰ کشور برتر دنیا، میلیارد یورو

 منبع:Cefic Chemdata International

 چشم انداز جهانی صنعت پتروشیمی به سرعت در حال تغییر است. چین صنعت پتروشیمی خود را وارد مرحله بعد توسعه کرده است و از موقعیت «دنباله روی» به موقعیت «رهبری» و از یک «کشور بزرگ» به یک قدرت بزرگ در صنعت نفت و پتروشیمی دنیا تبدیل شده است، که در زمینه نوآوری فناوری و تجارت پیشرو است و حرف اول را در بازارهای بین‌المللی می زند.

 فروش جهانی محصولات پتروشیمی به تفکیک کشور: ۱۰ کشور برتر

نمودار ۳- مقایسه فروش جهانی محصولات پتروشیمی به تفکیک کشور؛ سهم بازار ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به شدت کاهش یافته است

 منبع:Cefic Chemdata International

 صنعت پتروشیمی اروپا هنوز هم یکی از صنایع پیشرو در جهان است و یکی از بخش های به شدت نوآور در این قاره است.  در حالی که انتظار می رود در دهه‌های پیش رو ۹۰ درصد از رشد تولید ناخالص داخلی اروپا در خارج از این قاره محقق خواهد شد، چالش اصلی برای کشورهای عضو این اتحادیه این است که همچنان رقابتی باشند.

بهره گیری از فرصت های بازار های نوظهور مستلزم این است که ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در ایجاد چارچوب شرایطی جذاب که بتواند موقعیت صنعت پتروشیمی اروپا را در جهان بهبود بخشد، همه تلاش خود را به کار گیرد.

 نتیجه تحلیل داده ها همچنین حاکی از این است که سهم فروش محصولات پتروشیمی برای ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، ژاپن، تایوان و برزیل در طول ۱۰ سال گذشته کاهش یافته است. سهم ایالات متحده آمریکا از فروش جهانی محصولات پتروشیمی از ۵/۱۶ درصد در سال ۲۰۱۰ به ۱۲ درصد رسیده است. سهم بازار ژاپن نیز در دوره زمانی مشابه از ۸/۶ درصد به ۱/۴ درصد کاهش یافته است.

 اما سهم بازار چین از بازار محصولات پتروشیمی جهان در سال ۲۰۲۰ به ۶/۴۴ درصد رسیده است، که این رقم نسبت به عدد اعلام شده سال ۲۰۱۰ در حدود ۸/۲۵ درصد افزایش قابل توجهی داشته است. سهم ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از فروش جهانی محصولات پتروشیمی از ۳/۱۹ درصد در سال ۲۰۱۰ به ۴/۱۴ درصد در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است. ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا موقعیت برتر خود را در بازار فروش جهانی محصولات پتروشیمی به تدریج به چین باخته است.

 سهم ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از بازار جهانی محصولات پتروشیمی

فروش جهانی محصولات پتروشیمی در سال ۲۰۲۰ در حدود ۴/۲ برابر فروش این محصولات در بیست سال گذشته است ( یعنی از ۱۴۶۰ میلیارد یورو به ۳۴۷۱ میلیارد یورو افزایش یافته است).

 کشورهایی که، اکنون از آنها ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا یاد می کنیم، در سال ۲۰۰۰ رقم فروش محصولات پتروشیمی خود را ۳۶۳ میلیارد یورو اعلام کرده بودند، این رقم ۹/۲۴ درصد از کل فروش جهانی محصولات پتروشیمی از لحاظ ارزش بود.

در سال ۲۰۲۰ ارزش فروش محصولات پتروشیمی در منطقه اتحادیه اروپا ۳۸ درصد در مقایسه با ارزش اولیه سال ۲۰۰۰ افزایش یافته است. به دلیل رشد عمیق در بازار جهانی محصولات پتروشیمی، سهم ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در طول ۲۰ سال گذشته به شدت کاهش یافته و از ۹/۲۴ درصد به ۴/۱۴ درصد رسیده است.

نمودار ۴- سهم ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از بازار جهانی فروش محصولات پتروشیمی به شدت کاهش یافته است

منبع:Cefic Chemdata International

  انتظار می‌رود که همین روند در آینده نیز ادامه داشته باشد. تحلیل داده های آماری نشان می‌دهد که رشد تقاضا در چین و سایر کشورهای نوظهور به شدت افزایش خواهد یافت، این در حالی است که کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی با نرخ رشد کمتری مواجه خواهند بود، جایی که اروپا بخش عمده‌ای از محصولات پتروشیمی خود را به فروش می رساند.

 رشد کلی تقاضا و تولید مواد شیمیایی و همچنین رشد سریع تر در مناطق نوظهور در آینده نیز ادامه خواهد داشت. اما نرخ رشد در اروپا همچنین پایین خواهد بود که مهمترین دلیل آن بازارهای اشباع شده و جمعیت سالخورده این کشورهاست، این در حالی است که ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا همچنان مازاد تجاری بسیار بالایی خواهند داشت.

 عوامل ساختاری دیگری نیز در سال‌های آینده عمیقا توسعه کسب و کارهای مربوط به صنعت پتروشیمی را تحت تاثیر خواهند داد که برخی از این عوامل عبارتند از مهاجرت، دیجیتالی کردن، پوپولیسم سایر عوامل. علاوه بر این عوامل بالقوه دیگری نیز این کاهش نسبی را تحت تاثیر قرار داده اند که برخی از آنها عبارتند از افزایش رقابت در سایر مناطق، قیمت های نسبتاً بالای انرژی، عقب ماندگی نوآوری ها، افزایش ارزش پول، هزینه بالای نیروی کار، مقررات دست و پاگیر و قوانین مالیاتی.

 میزان فروش محصولات شیمیایی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰

نمودار ۵- مواد شیمیایی پایه ۵۸ درصد از کل فروش محصولات پتروشیمی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا را تشکیل می دهند

 منبع:Cefic Chemdata International

 محصولات تولید شده در صنعت پتروشیمی اتحادیه اروپا سه حوزه مهم را شامل می شود: مواد شیمیایی پایه، مواد شیمیایی تخصصی و مواد شیمیایی مصرفی. مواد شیمیایی پایه که از آنها تحت عنوان محصولات شیمیایی نیز یاد می شود، شامل فراورده های پتروشیمی و مشتقات آن ها (انواع پلیمرها) و مواد غیر ارگانیک پایه می شوند. این محصولات در حجم های بسیار زیاد تولید می‌شوند و در خود صنعت پتروشیمی یا در سایر صنایع فروخته می شوند.

 مواد شیمیایی پایه ۵۸ درصد از کل فروش محصولات شیمیایی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ را تشکیل می دهند. زیرمجموعه مواد شیمیایی غیر ارگانیک پایه شامل تولید مواد شیمیایی مانند اسیدهای غیر ارگانیک مانند اسید سولفوریک، مواد شیمیایی پایه مانند سود سوز آور، آلکیل ها و سایر ترکیبات غیر ارگانیک مانند کلر می‌شود.

 زیرمجموعه تولید فراورده های پتروشیمی شامل تولید مواد شیمیایی مورد استفاده در فرایندهای پایه مانند تجزیه و تبخیر حرارتی می شود. پلیمرها در شکل اولیه خود در اکثر موارد در سایت‌های تولید محصولات پتروشیمی ادغام می شوند. پلاستیک ها در اشکال اولیه خود برای تولید انواع رزین، مواد پلاستیکی و الاستومرها مورد استفاده قرار می گیرند.

 مواد شیمیایی تخصصی شامل حوزه هایی مانند تولید رنگ و جوهر، محصولات حفاظت از گیاهان و مواد کمکی برای صنعت (سایر مواد شیمیایی مانند انواع چسب ها، روغن های ضروری و ژلاتین) می‌شود. مواد شیمیایی تخصصی در حجم های بسیار کم تولید می‌شوند اما با این وجود در حدود ۳/۲۸ درصد از کل فروش محصولات شیمیایی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا را در سال ۲۰۲۰ تشکیل داده‌اند.

 مواد شیمیایی مصرفی به مصرف‌کنندگان نهایی فروخته می‌شوند، مانند انواع صابون و شوینده ها و نیز عطر و ادکلن و محصولات آرایشی. این مواد در حدود ۴/۱۳ درصد از کل فروش محصولات شیمیایی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا را در سال ۲۰۲۰ تشکیل داده‌اند.

 فراورده های پتروشیمی و مواد شیمیایی تخصصی درمجموع ۷/۵۴ درصد از کل فروش محصولات پتروشیمی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در سال گذشته را تشکیل داده اند.

ساختار فروش محصولات شیمیایی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا

نمودار ۶- فروش محصولات شیمیایی اتحادیه اروپا برای سومین سال متوالی از سال ۲۰۱۸ به بعد کاهش یافت

منبع:Cefic Chemdata International

  کل فروش بعد از نقطه حداکثر در سال ۲۰۱۸

 میزان فروش محصولات شیمیایی در کشورهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ برای دومین سال متوالی کاهش یافت و ارزش آن به ۴۹۹ میلیارد یورو رسید؛ این رقم هشت درصد کمتر از سطح حداکثری در سال ۲۰۱۸ است. کل فروش بخش پتروشیمی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا ۳ بخش را تشکیل می دهد: داخل ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، فروش بین ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، فروش خارجی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا.

فروش محصولات پتروشیمی بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا

 ارزش این زیر گروه از فروش در ده سال گذشته ۳۱ درصد افزایش یافته است. فروش محصولات پتروشیمی بین کشورهای اتحادیه اروپا درآمد ایجاد شده توسط شرکت‌های پتروشیمی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از فروش این محصولات در در یک بازار خاص را پوشش می دهد، اما شامل ارقام فروش در بازار داخلی کشور ها نمی شود (به عنوان مثال فروش محصولات پتروشیمی توسط شرکت‌های پتروشیمی فرانسوی در بلژیک یا آلمان).

 حذف موانع تجاری و غیرتجاری در داخل اتحادیه اروپا در یک بازار واحد به رونق و رقابت پذیری صنعت پتروشیمی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا کمک کرد و میزان حمل و نقل محصولات شیمیایی در همه کشورهای ۲۷ گانه عضو اتحادیه اروپا را توسعه داد. میزان فروش محصولات پتروشیمی بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا از ۲۰۳ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۰ به ۲۶۶ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۰ افزایش یافت.

 فروش محصولات پتروشیمی در کشورهای ۲۷ گانه عضو اتحادیه اروپا

 این رقم در طول ۱۰ سال گذشته حدود ۴۷ درصد از ارزش اولیه خود را از دست داده است. فروش محصولات پتروشیمی در هر کشور شامل درآمد است که از فروش محصولات پتروشیمی تولید شده توسط شرکت‌های پتروشیمی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در بازار خودشان بدست می آید (برای مثال فروش محصولات پتروشیمی شرکت‌های پتروشیمی فرانسوی در داخل فرانسه). از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۲۰ میزان فروش داخلی محصولات پتروشیمی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به طور متوسط سالانه به اندازه ۲/۶ درصد کاهش یافت؛ این رقم از ۱۲۱ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۰ به ۶۳ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۰ رسید.

 فروش خارجی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا

 فروش خارجی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در طول ۱۰ سال گذشته به طور متوسط ۲۸ درصد افزایش یافته است. صنعت پتروشیمی اروپا یک صنعت صادرات محور است که در حدود ۳۴ درصد از تولید خود را در خارج از اتحادیه اروپا به فروش می‌رساند.

 در طول دوره زمانی بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ صادرات محصولات پتروشیمی در خارج از اتحادیه اروپا به طور متوسط سالانه به میزان ۵/۲ درصد افزایش یافت. صنعت پتروشیمی اتحادیه اروپا باید سعی کند تا رقابت پذیری خود را در سطح جهانی حفظ کند تا بتواند از ظرفیت‌های موجود خود برای رشد و پاسخگویی به تقاضای جهانی استفاده کند.