به گزارش نفیرنفت | شبکه خبری صنعت نفت ایران؛ بحران جهانی کود‌های شیمیایی همزمان با جنگ روسیه و اوکراین، در ماه‌های اخیر تشدید شده و نگرانی‌های بسیاری در سراسر صنعت پتروشیمی و غذایی جهان ایجاد کرده است. البته این بحران تنها با درگیری نظامی در شرق اروپا به وجود نیامده و گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد از ماه آوریل سال ۲۰۲۰ تا ماه مارس ۲۰۲۲، قیمت کود‌های شیمیایی بیش از سه برابر افزایش یافته است که شدیدترین افزایش ۲۳ماهه از سال ۲۰۰۸ به این‌سو بوده است. در نتیجه این شرایط که با بحران کووید، اختلال در زنجیره تامین، افزایش بهای حامل‌های انرژی و جنگ اوکراین به وجود آمده، قیمت مواد غذایی به شکل تصاعدی در همه جا در حال افزایش بوده و باعث ایجاد نگرانی‌ها درباره افزایش گرسنگی در سراسر جهان شده است. اوره‌سازان ایرانی در چنین شرایطی فرصت دارند عرضه خود به بازار‌های صادراتی را افزایش دهند، اما با چالش‌هایی در زمینه قیمت‌گذاری خوراک گازی خود و همچنین تلاش روسیه برای تسلط بر بازار‌های آسیایی و آمریکای لاتین روبه‌رو هستند.

جواد قیصریان‌فرد، کارشناس صنعت پتروشیمی در این خصوص اظهار کرد:  با توجه به مطالعات صورت‌گرفته، بازار جهانی کود‌های شیمیایی شامل اوره، پتاس و فسفات در سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۷۰میلیارد دلار گردش مالی داشته است.

این کارشناس با تاکید بر اهمیت کلیدی اوره برای قیمت محصولات کشاورزی، مواد غذایی و در نتیجه زندگی انسان‌ها، افزود: در سال گذشته میلادی شاهد تولید بالغ بر ۲۲۰میلیون تن اوره در جهان بوده‌ایم.

قیصریان‌فرد در ادامه درباره عوامل تاثیرگذار بر قیمت اوره گفت: «یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت اوره، مساله قیمت خوراک است که شامل نفتا، زغال سنگ و گاز می‌شود که بر هزینه‌های تولید اثر دارد. در کنار این امر، افزایش یا کاهش شاخص قیمت مواد غذایی نیز بر قیمت عرضه اثرگذار است. ما پیش از بحران روسیه و اوکراین نیز به دلایلی مانند جهش ناشی از پایان بحران کووید در رشد اقتصاد جهانی، کاهش ذخایر گاز طبیعی کشورها، کاهش عرضه گاز روسیه به اروپا و محدودیت‌های صادراتی چین برای تولیدکنندگان اوره شاهد افزایش قیمت‌های گاز طبیعی و به تبع آن، قیمت اوره بودیم.»

در چنین شرایطی، تحریم‌ها علیه صنایع شیمیایی، بخش بانکی و تجاری کشور‌های روسیه و بلاروس که از عمده‌ترین تولیدکنندگان کود‌های شیمیایی هستند، تاثیر شدیدی بر بازار این محصولات داشته است. روسیه با صادرات ۷میلیون تن اوره، بزرگ‌ترین صادرکننده این کود شیمیایی کلیدی در جهان محسوب می‌شود و بلاروس نیز بازیگری موثر در بازار کود‌های پتاس است.

به گفته این کارشناس صنعت پتروشیمی، مجموعه مساله تحریم‌ها علیه کود‌های روسی و بلاروسی در کنار مشکلاتی که در دریای سیاه برای عرضه وجود دارد و همچنین وضع محدودیت بر صادرات کود‌های شیمیایی از سوی چین، باعث شده بهای اوره در بازار‌های جهانی تا ۹۰۰ دلار به ازای هر تن نیز برسد.

قیصریان‌فرد با اشاره به اثراتی که زنجیره توالی این رویداد‌ها بر صنعت کشاورزی و مواد غذایی جهان گذاشته، اظهار کرد: «متعاقب این وضعیت، شاهد آن بودیم که کشور‌های بزرگ تولیدکننده محصولات کشاورزی مانند برزیل که تولیدکننده انواع غلات و دانه‌های سویاست تا ۲۰ درصد کاهش تولید را گزارش می‌کنند و در کشوری مانند پرو نیز بحران کود باعث کاهش تولید و کشت محصولاتی مانند سیب‌زمینی و برنج شده است. همچنین در غرب آفریقا نیز تولید محصولات کشاورزی به شدت کاهش پیدا کرده و در نتیجه، یک بحران جهانی در بخش مواد غذایی به وجود آمده است.»